BES’te Yapılan Kesintiler

Giriş aidatı

(1) Katılımcının, bireysel emeklilik sistemine ilk defa katılması sırasında veya farklı bir şirkette ilk defa emeklilik sözleşmesi akdetmesi halinde, ilgisine göre katılımcıdan, sponsordan veya işverenden, giriş aidatı alınabilir.

(2) Giriş aidatı peşin ya da aktarım veya sistemden çıkış tarihine ertelenmiş olarak tahsil edilebilir.

(3) Emeklilik sözleşmesinden ölüm veya maluliyet nedeniyle yahut emeklilik hakkını kullanarak ayrılanlardan ertelenmiş şekildeki giriş aidatı tahsil edilemez.

Yönetim gider kesintisi

Bireysel emeklilik hesabına ödenen katkı payları ile katılımcının birikimi üzerinden yönetim gider kesintisi alınabilir.

Her iki kesinti ayrı olduğu halde her ikisine birlikte ortak bir tarife yapılmıştır:

Sözleşme Yılı	Kesintilere İlişkin Üst Sınırlar
0-5 yıl için	Yönetim Gider Kesintisi ve Giriş Aidatının toplam tutarı için; Her Yıl İçin Aylık Brüt Asgari Ücretin %8,5’ine Karşılık Gelen Maktu Tutar
6. yıl ve sonrası için	Toplam kesinti tutarı için; Sözleşme Kapsamında Devlet Katkısı Hesabında Bulunan Tutarın Belli Bir Oranına Karşılık Gelen Tutar

a) Her yıl için, ilgili takvim yılının ilk altı ayında uygulanacak aylık brüt asgari ücret tutarı esas alınır.

Buradaki temel konu; iki kesinti için azami Aylık Brüt Asgari Ücretin %8,5 esas alınmıştır. Ancak giriş aidatın ertelenebilmekte, ancak YGK ertelenmemektedir. Bu durumda, başlangıçta YGK kesintisi yapılmazsa, sonra yapılamaz. Dolayısıyla 5 yıl dolmadan, sözleşmede daha kısa süre öngörülmüşse o süre, başka emeklilik şirkete geçmek istenmesi (aktarım) veya sistemden çıkış tarihine kadar sadece giriş aidatı ertelenebilir.

Emeklilik hakkının kullanılması veya vefat, maluliyet yahut şirketin tasfiyesi gibi zorunlu nedenlerle ayrılma durumları haricinde, 5 yıllık sözleşme süresi dolmadan şirketten ayrılma durumunda, bu maktu tutarın ilgili sözleşmenin beşinci yılı sonuna kadar olan süreye karşılık gelen ve ayrılma tarihine kadar şirketçe tahsil edilmemiş olan kısmı, şirketçe katılımcının bireysel emeklilik hesabındaki birikiminden ertelenmiş giriş aidatı şeklinde indirilebilir. Bu hesaplama yapılırken, çıkış işleminin yapıldığı takvim yılının ilk altı ayında uygulanacak aylık brüt asgari ücret tutarı dikkate alınır.

Sözleşme tanzimi esnasında BES aracıların satışı ihtimalini azaltıcı etkisi olabilir diye giriş aidatı ertlenmesinden bahsetmemiş, hatta giriş aidatı yok dedikleri bilinmektedir. Bu konuda bilgilendirme formunda da gerekli açıklamalarda olmayabilir. Bu nedenle giriş aidatı ertelenmesi büyük şikayet konusudur. Bu ertelenen giriş aiadatına ilişkin örnekler:

https://www.egm.org.tr/kesintilerle-ilgili-ornekler/

b) Her bir sözleşme bazında, ilgili sözleşmenin yürürlük tarihinden, sözleşme sonlanma tarihine kadar şirketçe yapılacak kesintilerin toplam tutarı, sonlanma tarihinde sözleşme kapsamında varsa Devlet katkısı hesabında bulunan tutar üzerinden aşağıdaki tabloda yer alan oranlar kullanılarak hesaplanacak tutarı geçemez. Bu kontrolde, 1/1/2016 tarihi itibarıyla mevcut bulunan birikimler ve bunların getirileri üzerinden kontrol tarihine kadar yapılan kesintiler dikkate alınmaz.

Sözleşme Yılı	Kontrolde Kullanılacak Oran
6	%60
7	%70
8	%80
9	%90
10+	%100

Kontrol tarihi itibarıyla toplam birikim tutarı yıllık brüt asgari ücretin on katını aşan sözleşmeler ile bu Yönetmelik çerçevesinde kontrol tarihi itibarı ile düzensiz ödeme statüsünde olan sözleşmeler için bu kontrol uygulanmaz. Bu kontrolde, ilgili takvim yılının ilk altı ayında uygulanacak aylık brüt asgari ücret tutarı esas alınır.

Azami kesinti tutarlarının hesaplanmasında sözleşmenin bireysel emeklilik sisteminde fiilen geçirdiği süre esas alınır.

Fon toplam gider kesintisi ve performans kesintisi

Fona ilişkin giderlerin karşılanması için hesaplama tarihindeki toplam varlıklardan (yatırılan paralar ve net getirileri) üzerinden fondan gider kesintisi yapılabilir. Bu kapsamda yapılacak toplam kesinti, fon işletim giderine ilişkin kesinti dahil, ilgisine göre belirlenen fon grubu bazında belirtilen veya Kurul tarafından belirlenen azami oranları aşmayacak şekilde fon içtüzüğünde belirlenir.

Grup*	Emeklilik Yatırım Fonları	Azami günlük oran	Azami yıllık oran (%)
I	Para Piyasası Fonları	Yüz binde 3
	       Kıymetli Madenler Fonu		1,09
	Değişken (Muhafazakar/Temkinli)
II	Borçlanma Araçları Fonu	Yüz binde 5,25
	       Standart Fon
	       Endeks Fonu		1,91
	       Değişken (Dengeli)
	
III	Hisse Senedi Fonu	Yüz binde 6,25
	       Katılım Fonu
	       Karma Fon
	       Fon Sepeti Fonu
	       Değişken Fon		2,28
	       Yaşam Döngüsü/Hedef Fon
	       Değişken (Atak/Dinamik/Büyüme)
	       Değişken (Agresif)
	

Belirlenen fon grup tablosunda II. ve III. grupta bulunan fon türleri için, karşılaştırma ölçütünün üzerindeki getiri üzerinden performans kesintisi yapılabilir.

(1) Sözleşmenin ilk beş yılında her yıl için giriş aidatı kesintisi ve yönetim gider kesintisi oluşacak toplam kesinti tutarı yukarıdaki tabloda yer alan maktu tutarı aşamaz. Sözleşmenin altıncı yılı ve sonrası için giriş aidatı kesintisi ve yönetim gider kesintisi yapılamaz.

(2) Giriş aidatı kesintisi, yönetim gider kesintisi, fon toplam gider kesintisi ve performans kesintisi sözleşmenin yürürlük tarihinden itibaren yapılabilecek toplam kesinti tutarı, sözleşmenin altıncı yılı ve sonrası için, yukarıdaki tabloda yer alan tutarı aşamaz.

(3) Fon toplam gider kesintisi şirketçe, sözleşmenin 6 ncı yılından itibaren yıllık olarak aşağıdaki tabloda belirtilen oranlarda, ilgisine göre katılımcıya veya katılımcının bireysel emeklilik hesabına iade edilir. Fon türleri için yapılacak performans kesintisi ve fona ilişkin zorunlu giderlerin karşılanmasına yönelik kesintiler, bu maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen iade işleminin dışındadır.

Fon Toplam Gider Kesintisine İlişkin İade Oranı

Sözleşme Yılı	İade Oranı
6. yıl için	%2,5

a) İade, şirket tarafından her sözleşme yılı sonunu ve sözleşmenin sonlandırılma tarihini takip eden beş iş günü içinde ilgisine göre katılımcıya veya katılımcının bireysel emeklilik hesabına yapılır. İadenin gecikmesinden kaynaklanan zararlar şirketçe karşılanır. İadenin katılımcının bireysel emeklilik hesabına yapılması durumunda, iade edilen tutarın iade tarihi itibariyle katılımcının bireysel emeklilik planlarında belirtilen fon dağılım oranları dikkate alınarak ilgili fonlara aktarımı sağlanır.

b) 7 nci ve 14 üncü yıllar arasındaki oranlar, her yıl için bir önceki yılda geçerli olan iade oranının 2,5 puan artırılması suretiyle uygulanır. 15 inci yıl ve sonrası için sabit olarak %25 oranı uygulanır. İade oranı belirlenirken, 1/1/2013 tarihinden itibaren sözleşmede geçirilen tüm süreler dikkate alınır.

Kesintinin hesaplama tarihi itibarıyla mevcut bulunan birikimin %1,1’inin altında kalan kısmı için iade uygulanmaz. İade sonrası kalan kesinti tutarının birikimin %1,1’inin altında kalmasına neden olacak kesinti tutarı iadeye konu edilmez.

Sonuç

Tüketiciler;

1. Mümkünse giriş aidatı ve yönetim gider kesintisi olmayan emeklilik plan tekliflerini bulmaya çalışmalıdır. Bulamazlarsa yukarıdaki oran azami orandır, daha düşüğünü bulun. Aracıların planımızda giriş aidatı veya ertelemesi yok denilmesine bakılmaksızın teklif, sözleşme ve bilgilendirme formunda giriş aidatının ertelenmesine ilişkin bir madde var mı? mutlaka incelemeleri gerekmektedir.
2. Yukarıda verilen Fon Toplam Gider Kesintisi oranları, azami oranlardır, birçok planda daha düşük oranlar bulunabilmektedir. Mesela kamu çalışanlarına yönelik hazırlanan bir plan kapsamında benim azami III. Grup emeklilik fonlarında azami %2,28 olan kesinti oranım benim planımda %1 dir.
3. Fon Toplam Gider Kesintisi, o ana kadar yatırdığınız katkı payları ve onların net getirileri üzerinden, başka bir deyişle varlığınızın bütünü üzerinden yapıldığını unutmayın. Başka bir deyişle getiriniz.
4. Sözleşmenizde performans kesintisi var mı? hangi şartlarda yapıldığını öğrenin.
5. Bilgilendirme formu ve poliçelerinizi mutlaka okuyun, önemli hususların altını çizin.