1.Hasar ihbarı hangi kanallar üzerinden yapılmalıdır?

Zorunlu Deprem Sigortası poliçe sahibi, konutu depremde hasar gördüyse ilk olarak aşağıdaki ihbar kanallarından biri üzerinden DASK’a hasar ihbarında bulunmalıdır.

• Alo DASK 125 Çağrı Merkezi’ni arayarak
• www.dask.gov.tr web sitesini ziyaret ederek DASK talep, şikayet, memnuniyet ve eksik evrak seçenekli aşağıdaki linkten başvuru yapabilirsiniz.

https://dask.gov.tr/tr/daska-mesajim-var  (buraya attığınız mesajdan sonra size gelecek mailin konu kısmında DTYS kodunu DASK daha sonraki başvurularınızda talep etmektedir.

• E-Devlet hesabına girerek
• info@dask.gov.tr adresine e-posta atarak.

İhbar sırasında poliçe veya vatandaşlık numarası, depremden hasar gören konutun açık adresi ve telefon numarası bilgilerinin verilmesi hasar dosyasının açılması için yeterlidir.

DASK, ihbar üzerine önce hasar dosyasını oluşturur ve dosya numarasını sigortalıya SMS ile bildirir.

2.DASK’a başvuru ve taleplerde bulunurken dikkate edilecek hususlar nelerdir?

ÇŞB Gözüken Bina Durumuna göre:

Hasarsız Binalarda

1. Bina ÇŞB hasarsız gözüküyor ama konutta hasar var, eksper istiyoruz.

Az Hasarlı Binalarda

1. %15 istiyoruz.
2. %15 istemiyoruz/aldık, ama hasarımız daha fazla olduğu için eksper atanmasını istiyoruz.
3. Düşük m2 olan evime ilişkin %15 yerine ekspertiz atanması istiyoruz.

Orta Hasarlı Binalarda

1. %10 avans istiyoruz
2. %10 avansı aldık şimdi %50 istiyoruz
3. %50 aldık ÇŞB yıkım kararı aldı, dolayısıyla geri kalan %50 istiyoruz

Ağır Hasarlı Binalarda

1. %20 avans istiyoruz.
2. ÇŞB kararı kesinleşti, %20 avansı aldık, artık %100 istiyoruz.

DASK’ın istediği evraklar sisteme yüklenmiş olmalı, bazılarında DASK/e-devlette “eksik evrak” yok çıksa bile evrak istenilen niteliğe sahip olmadığı için işlem yapılamamaktadır. İstenen belgeler:

1. ÇŞB tespit belgesi
2. Tapu belgesi veya e-devletten alınan üzerinde web tapu ibaresi olan tapuları kabul edilmekte. Kat mülkiyeti olmayıp arsa tapusuna sahip dosyalar için sigortalıdan o mülke sahip olup oturduğuna dair elektrik ya da su faturası ve ikametgah belgesi isteniyor.
3. Güncel nüfus kağıdı (ön-arka yüzlü)

3.ZDS kapsamında kullanılan ve herkesin bilemeyeceği tanımlar nelerdir?

Sigorta Bedeli ve Sigorta Değeri nedir?

Sigorta bedeli poliçe üzerinde yazılan teminat (azami ödenecek) tutarıdır. Sigorta değeri ise hem poliçe tanzimi esnasında hem de riziko gerçekleştiği (deprem olduğunda) andaki sigortalı şeyin gerçek değerini (yeniden yapım bedeli) ifade eden tutardır.

Dain-i mürtehin ne demektir?

Daini mürtehin, bir riskin ortaya çıkması halinde alacaklının haklarını korumak amacıyla uygulanan bir prosedürdür. Bankalar konut kredilerinde poliçe üzerine daini mürtehin olarak yazılır, dolayısıyla DASK ödemeleri ona yapar. Krediniz bitti ama halen poliçe üzerinde daini mürtehin yazıyorsa, bunu kaldırtmanız (bankadan alınacak bir yazı ile) lazım veya bankadan açık ve şartsız muvafakat almanız lazım.

Tam zayi nedir?

Sigortalı konutun tamamen yıkılması veya yıkılacak olması (ağır hasar) durumları tam zayi kabul edilmektedir. Ancak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (ÇŞB) Kahramanmaraş ve Hatay depremlerine ilişkin olarak orta hasarlı (güçlendirme ile konutu yıkılmayacaklar) binaları da yıkacaklarını açıkladıkları için DASK bu binalardaki konutları da tam zayi saymaktadır.

Kısmi sigorta nedir?

Sigortalanacak varlığın tamamı (100 TL) değil, bir kısmi (örn. 30 TL kısmı) sigortalanırsa buna kısmi sigorta denilmektedir. Günümüzde ZDS poliçeleri kısmi sigortadır, konutun yeniden yapım bedelini karşılamamaktadır.

Muafiyet ve müşterek sigorta nedir? nasıl uygulanır?

Muafiyet ve müşterek sigorta ödenmesi gereken tazminatın bir kısmının sigortalıya ödenmeyeceği anlamına gelir.

Sigorta sözleşmesinde tespit olunan bir miktara veya sigorta bedelinin belli bir yüzdesine kadar olan hasarların veya hasarın belli bir yüzdesini sigortacı tarafından tazmin edilmeyeceği kararlaştırılabilir. Böylelikle, sigortacı sigorta riskini önemli ölçüde sınırlandırarak özellikle faaliyet maliyetleri ve iş gücü yükünü artıran küçük hasarların ödenmesinden muafiyet sayesinde kurtulmuş olur. Ayrıca, rizikonun gerçekleşmesi halinde hasarın bir kısmını kendisi karşılamak durumunda kalacağı için, sigorta ettiren daha dikkatli davranarak sigortalı malını risklerden daha iyi koruyacaktır. Buna karşın, muafiyet durumunda sigorta ettirenin ödeyeceği prim tutarı daha az olur.

Uygulamada iki tür muafiyet bulunmaktadır:

Tenzili Muafiyet (Deductible)

Sözleşmede belirlenen sigorta bedelin bir yüzdesi veya oluşacak hasarın bir yüzdesi altında kalan hasarın, sigortalı tarafından; hasarın bu miktarı aşması durumunda ise, sadece aşan kısmın sigortacı tarafından ödenmesini öngören muafiyet uygulamasıdır.

Örnek: Muafiyet tutarı :   1.000 TL

Hasar               :      500 TL ödenmez

Hasar               :   1.250 TL ise 250 TL ödenir (1.250 – 1.000)

Entegral Muafiyet (Franchise)

Sözleşmede belirlenen bir miktarın altında kalan hasarın, sigortalı tarafından; hasarın bu miktarı aşması durumunda ise, tamamının sigorta şirketi tarafından ödenmesini öngören muafiyet uygulamasıdır.

Örnek: Muafiyet tutarı:   1.000 TL

Hasar              :      500 TL  ödenmez

Hasar              :   1.250 TL  tamamı ödenir.

Sigortalıyla Müşterek Sigorta (Koasürans) Yapılması

Sigortalı ile koasürans yapılması, teminat kapsamındaki risklerin gerçekleşmesi sonucunda meydana gelen bir hasarın belli bir bölümünün veya belli bir yüzdesinin sigortalının üzerinde kalmasıdır. Bu durum poliçede önceden belirlenmelidir. Aslında tenzili muafiyet aynısıdır.

ZDS’lerde tenzili muafiyet bulunmakta, buna karşın ihtiyari deprem sigortalarında hem tenzili muafiyet hem de müşterek sigorta olabilmektedir. Örneğin 100 metrekare konutta onarımdan dolayı toplamda 6.035 TL kısmi hasar oluşursa, DASK tenzil muafiyetine (100*3.016*0,2) denk gelen 6.032 TL’yi indirdikten sonra kalan 3 TL’yi öder, 10.000 TL kısmi hasar oluşursa, DASK tenzili muafiyet indirimi sonrası 3.965 TL (10.000 – 6.035) ödeme yapılır.

4.Zorunlu Deprem Sigortasının kapsamı nedir?

ZDS, belediye sınırları içinde olan konutlara ve konutların olduğu binaların altındaki ticarethanelere (büro, bakkal vs) depremin doğrudan neden olduğu maddi zararlar ile deprem sonucu meydana gelen yangın, infilak, dev dalga (tsunami) veya yer kaymasının sigortalı binalarda neden olacağı hasarlara ilişkin teminat vermektedir. Köylerdeki konutlar ve konutların olduğu binaların dışında olan ticarethaneler ZDS kapsamı dışındadır.

5.Brüt yüz ölçümü neyi ifade eder? Ortak alanlardaki hasarlara ilişkin ödeme yapılmakta mıdır?

ZDS kapsamında temeller, ana duvarlar, bağımsız bölümleri ayıran ortak duvarlar, bahçe duvarları, istinat duvarları, tavan ve tabanlar, merdivenler, asansörler, sahanlıklar, koridorlar, çatılar, bacalar ve yapının benzer nitelikteki tamamlayıcı kısımlarında meydana gelenler de dahil olmak üzere bütün ortak alan yapılarındaki hasarların sigortalıya ait payını da öder.

Özetle, ZDS teminatı konutunun dış duvarlar dahil brüt yüzölçümü ve bina ortak alanda yapılarının sigortalıya düşen payının toplamından oluşmalıdır.

Yanlış Uygulama:  Mevcut poliçeler tamamına yakını sadece konutun yüzölçümünü yapmakta, ortak alanlar dahil edilmemektedir.

Yanlış Uygulama: Konutun net yüzölçümünü üzerinden ZDS poliçesi yaptırılması hatadır.

Yanlış Uygulama: Bazı evlerde ÇŞB ve Belediyeye sunulan projeye aykırı genişlemeler yapılmıştır, bu durumda DASK resmiyete göre ödeme yapacaktır.

Not: Konutunuzun yüz ölçümü (ortak alan dahil) belediyelerden öğrenilmesi gerekmektedir.

6.ZDS poliçelerin konutun değerini, eskiliğini, yıpranmışlığını dikkate alır mı?

ZDS teminatları binaların eskiliğini, yıpranmışlığını, piyasa değerini dikkate alarak belirlenmez. Başka deyişle ZDS teminatı eviniz ne kadar eski olursa olsun ve piyasa değeri ne kadar yüksek veya düşük olursa olsun, o lokasyondaki yeniden yapım maliyetlerini ve ilan olunan son ZDS tarife ve talimatlarındaki azami teminat tutarlarını esas alarak belirlenir.

7.ZDS kapsamında neden konutların piyasa satış değeri ödenmemektedir?

Zira konutunuzun piyasa satış değeri, inşaat maliyeti ile birlikte arsa payınız, bulunduğu semt, önemli yerlere yakınlığı (deniz görmesi, ormanlık alana yakınlığı vs), bulunduğu çevre yapıları (site vs), çevredekilerin ekonomik durumu (zengin kesim, fakir kesim vs) gibi birçok unsurdan oluşur. Deprem sonucu bunlardan sadece yeniden yapım bedelini kaybedersiniz. Bu nedenle hem ZDS hem de ihtiyari deprem sigortası sadece inşaat maliyetini (yeniden yapım bedelini) esas alarak sigorta yapmaktadır.

8.ZDS yeniden yapım zararlarının tamamını karşılar mı?

Hayır. ZDS sonuçta sadece konutların yeniden yapım maliyetine yönelik kısmi bir sigorta (640.000 TL ye kadar) olması nedeniyle sigortalı, konutunun geri kalan kısmına (örn. konutun yeniden yapım bedeli 2.000.000 TL  ise, ZDS sonrası 1.360.000 TL için) ilişkin ihtiyari deprem sigortası (İDS) yaptırması gerekmektedir.

9.72 Saat bir deprem mi sayılır?

ZDS mevzuatında muafiyet uygulanmasında ilk deprem anından itibaren 72 saat bir deprem sayılması öngörülmüştür. Aynı şekilde sigortacıların reasürans anlaşmalarında ilk sarsıntıdan itibaren 72 saat bir deprem sayılmaktadır.

Buna göre Kahramanmaraş’ta üst üste iki deprem olsa bile 72 saat esasına göre toplam hasar üzerinde tek bir kez muafiyet uygulanır. Bu kapsamda 20.02.2023 tarihinde gerçekleşen Hatay depremleri ve 72 saat sonrası gerçekleşen artçı depremler, Kahramanmaraş depremlerinden ayrı deprem sayılır, o depremlerde zarar görenler ayrı tazminata hak kazanacaklardır. Ancak ilk depremde oluşan hasar durumu (örn. hafif hasarlı) tespit edilmeden sonraki depremlerde oluşan hasar durumu (örn. orta veya ağır hasarlı) değişen veya yıkılan konutlarda, zararın sebebi konusunda deprem bazında ayrıştırma yapılması çok zordur. Bu durumlarda, tespit edilen hasarın en son gerçekleşen depremden kaynaklandığının kabul edilmesi gerekmektedir.

10.Kapsam dışında olan yerlerde ZDS yapılması halinde DASK ödeme yapar mı?

Aşağıdaki sayılan binalar bu sigortanın kapsamı dışındadır:

• 9/11/1983 tarihli ve 2946 sayılı Kamu Konutları Kanunu’na tâbi olan veya kamu hizmet binası olarak kullanılan binalar ve bağımsız bölümler,
• Köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanlarca köy yerleşik alanları ve civarında ve mezralarda yapılan binalar,
• Tamamı ticari veya sınai amaçla kullanılan binalar,
• Projesi bulunmayan ve mühendislik hizmeti görmemiş binalar,
• Taşıyıcı sistemi olumsuz yönde etkileyecek şekilde tadil edildiği veya zayıflatıldığı tespit edilen binalar,
• Taşıyıcı sistemi olumsuz yönde etkileyecek şekilde ilgili mevzuata ve projeye aykırı olarak inşa edilen binalar,
• Yetkili kamu kurumları tarafından yıkılmasına karar verilen binalar ile mesken olarak kullanıma uygun olmayan, bakımsız, harap veya metruk binalar.

Köylerdeki konutlara veya konutların olduğu binaların altındaki ticarethaneler dışında kalan ticarethanelere yönelik ZDS yaptırılması halinde normalde DASK tazminat ödemez. Ancak Ankara Asliye Ticaret Mahkemesinin E. 2008/310 ve 2009/610 K. no.lu kararında köydeki konuta ZDS yapılması sonucu deprem sonrası oluşan zarara ilişkin dava talebini kabul etmiştir. Zira DASK prim aldıysan, köyde evi sigortalanmasına müsaade etsiysen, tazminatı da ödersin anlamında bir karar verilmiştir. Dolayısıyla bu tür talepler için yargı yoluna gidilmesi gerekmektedir.

11.ZDS eşya, tesisat ve dekorasyon zararlarını karşılar mı?

Hayır. ZDS sadece konutun yeniden yapım maliyetine ilişkin olup, sigortalıların deprem dolayısıyla oluşan aşağıdaki hasarlarını karşılamaz.

1-Her türlü taşınır mal, eşya ve benzerleri,

2-Ölüm dahil olmak üzere tüm bedeni zararlar,

3-Manevi tazminat talepleri,

4-Deprem ve deprem sonucu oluşan yangın, infilak, dev dalga (tsunami) veya yer kaymasının dışında kalan hasarlar,

5-Belirli bir deprem hadisesine bağlı olmaksızın binanın kendi kusur ve özellikleri nedeniyle zamanla oluşan zararlar.

6-Dolaylı zararlar:

-Enkaz kaldırma masrafları,

-Kar kaybı,

-İş durması,

-Kira mahrumiyeti,

-Alternatif ikametgah ve işyeri masrafları,

-Mali sorumluluklar

-Ve benzeri dolaylı zararlar.

Buna göre konutunuzun mütemmim cüzü sayılan şeyler (elektrik ve su tesisatları, kalorifer petekleri vs) ZDS kapsamındadır. Ama mütemmim cüzü sayılmayan ek yapılar (kartonpiyer vs.) ve taşınabilir tesisatlar (kombi, klima vs.) ZDS kapsamında olup olmadığı tartışmalıdır.

12.DASK Kahramanmaraş depremlerinde muafiyet uygulayacak mı?

DASK bütün hasarlarda %2 lik muafiyet uygulamasını kaldırdığını, muafiyet kesilerek yapılan ödemelerinde muafiyet tutarları sigortalılara ödeneceğini açıklamıştır.

13.Yıkılan ve yıkılması kararı verilen binalarda ödeme nasıl olacak?

DASK, Kahramanmaraş depremlerinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın belirlemeleri esas alarak tam zayi konutlar için poliçede yazılan sigorta bedeli %2 muafiyet uygulamadan tamamını ödeyecektir.

14.DASK yeni tarife üzerinden ödeme yapmakta mıdır?

DASK, metrekare yeniden yapım maliyetini ve azami yeniden yapım bedelini 25.11.2022 tarihli Resmi Gazete ’de yayınlanan yeni Tarife ve Talimatlarla %100 zam yaparak artmıştır. Buna göre bu tarihten itibaren tanzim edilen poliçelere ve 25.11.2022 tarihinde önce tanzim edilmiş olup ta çok az sayıda zeyilname yaptırmış olanlara yeni tarife üzerinden ödeme yapılmaktadır. Ancak sigorta ettirenler poliçede yazılan sigorta bedelini 25.11.2022 tarihinde ilan ettiği metrekare bazında azami yeniden yapım bedeli ve azami teminat tutarı üzerinden güncellenmemişse, başka deyişle zeyilname yaptırıp ek prim ödememişse, DASK bir önceki tarife üzerinden ödeme yapmaktadır.

15.Orta hasarlı binalarda DASK ödemesi nasıl olacak?

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Kahramanmaraş ve Hatay depremlerine ilişkin orta hasarlı (güçlendirme ile konutu yıkılmayacaklar) binaları da yıkacaklarını açıkladıkları için DASK bu binalardaki konutları da tam zayi saymaktadır. DASK bu binalarda olan konutlar için öncelikle %50 ödeyecek, ancak Bakanlığın yıkım kararı sonrası geri kalan %50 ödenecektir. Nitekim ilk ödeme alınmadan yıkım kararı çıktıysa doğrudan %100 ödeme yapılmaktadır.

Diğer taraftan, Bakanlığın yıkılmasına karar verdiği orta hasarlar, mahkeme kararı veya başka nedenlerden (maliklerin talebinin Bakanlık tarafından uygun görülmesi gibi) dolayı yıkılmazsa, DASK bu binalara ilişkin sigorta bedelinin %50 ödeyeceğini açıkladı.

Hasar %50 fazla olduğu iddiasıyla sigortalı eksper tayini talep ederse ne olur?

DASK yetkilisi böyle bir örnekle henüz karşılaşmadıklarını beyan ettiler. Ancak az hasarlı binalarda en az %15 uygulamasına benzer bir uygulamayı orta hasarlı binalardaki konutlar için yapacaklarını tahmin ediyorum. Başka bir deyişle eksper tayini sonrası hasarınız %50 fazla çıkarsa çıkan tutar, ama daha az çıkarsa her harülkarda %50 uygulanacağı tahmin etmekteyim.  

16.Tam zayi sayılan binalara eksper ataması olacak mı?

Hayır. Zira DASK bu konuda Çevre Bakanlığın tespitlerini esas almaktadır. ÇŞB binalara ilişkin tespit kararları bir ay askıda kalmakta, bu kapsamda itiraz edilebilmektedir. Ancak özellikli ZDS olmayan konut sahipleri konutların yıkılması yerine güçlendirme yapılmasını istedikleri ve bu nedenle itiraz ettikleri bilinmektedir. Bu kapsamda binaların ilk tespit edilen durumlarında da değişiklikler olabilmektedir. Dolayısıyla sigortalıların kesinleşmiş bina durumlarını beklemeleri tavsiye edilir.

Eksper ataması sadece ÇŞB ’nin “hafif hasarlı” binalardaki konutlarda sigorta bedelin %15 ödemesinin yetersiz olduğu iddiası üzerine talep bulunanlar, düşük metre kareli yaptırılan hafif hasarlı konutlar ve “hasarsız” bina tespit edilen ancak konutunda hasar olanlara yapılmaktadır. 

17.DASK kimlere avans ödemektedir?

DASK sadece tam zayi kapsamındaki konutlar için Çevre Bakanlığın binalarla ilgili kararları kesinleşmesine kadar ZDS mevzuatına göre esasları SEDDK tarafından belirlenmek üzere deprem sonrasında sigortalılara avans ödemesi yapılması mümkündür. Avans ödenip ödenmemesi, avans tutarı ve avans kapsamı DASK’ın önerisi üzerine SEDDK tarafından kararlaştırılır. SEDDK tarafından yayınlanan 27.02.2023 tarihinde yayınladığı 2023/10 sayılı Genelge’ de az hasarlı konutlar hariç Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının tarafından ilgili binaya ilişkin yapılan yıkık, acil yıkılacak, ağır hasar veya orta hasar tespitlerinin yasal itiraz sürelerini tamamlamış kesin hasar tespit raporuna dönüşmüş olması halinde, orta hasarlı binalar için sigorta bedelinin %10’u, diğerlerinde ise %20’si başvuru tarihini müteakip 8 gün içinde DASK tarafından hak sahibine avans olarak ödeneceği açıklanmıştır.

18.ÇŞB “az hasarlı” veya “hasarsız” olarak belirlediği binalarda konut içi hasarlara ilişkin ödeme hangi esaslara göre yapılmaktadır?

Kısmi hasarlarda tazminat hesaplamalarında rizikonun gerçekleştiği yer ve tarihte benzer yapıların güncel onarım bedellerinin dikkate alınması öngörülmüş, ancak poliçe üzerinde yazılan sigorta bedelinin üstünde kalan onarım bedelleri ret edilmektedir.

Kahramanmaraş depremleri için ÇŞB’nin “hafif/az hasarlı” olarak tespit edilen binalardaki konutlara üst limit 75.000 TL olmak üzere DASK sigorta bedelinin %15 ödemektedir. Ancak bu şekilde ödenen/ödenecek bedel hasarlarınızı karşılamazsa, DASK’a itiraz ederek eksper atanmasını sağlayabilirsiniz. DASK yöneticileri ekspertiz raporunda daha yüksek bir bedel çıkarsa o bedelin, aksi halde her harülkarda sigorta bedelinin %15 ödeneceğini (75.000 TL üst limit) beyan etmiştir. Bütün bunlara rağmen onarım bedeliniz daha yüksekse, ya kendiniz eksper tayin edin ya da onarım bedellerine ilişkin fatura alın ve tekrar DASK müracaat edin, eğer 15 iş gününde cevap vermez veya talebinizi kısmen öderse, Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurabilirsiniz.

Kahramanmaraş depremleri için ÇŞB’nin “hasarsız” olarak tespit edilen binalardaki konutlara DASK eksper atayarak onarım bedelini ödemektedir. Ancak bu şekilde ödenen/ödenecek bedel hasarlarınızı karşılamazsa, DASK’a itiraz ederek eksper atanmasını sağlayabilirsiniz. DASK yöneticileri ekspertiz raporunda daha yüksek bir bedel çıkarsa o bedelin, aksi halde her harülkarda sigorta bedelinin %15 ödeneceğini beyan etmiştir.

Su, elektrik aboneliklerini açtırmak için 10 – 20 m2 üzerinde yaptırılan ZDS poliçelerde sigorta bedeli düşük olması nedeniyle %15 uygulandığında düşük tazminat çıktığından, DASK bu poliçelere ilişkin %15 yerine eksper tayin ederek daha yüksek bedelle ödeme yapılacaklarını ve her harülkarda %15 den daha düşük ödeme yapmayacaklarını beyan etmişlerdir.

19.DASK ortak alanlardaki hasarlarda sigortalıya düşen payı öder mi?

Evet, öder. DASK tam zayi olan binalarda teminat kalmayacağı için onların ortak alan hasar paylarını ödemez, ama kısmi hasarlarda ortak alan hasar payını öder. Bina yönetimi onarım konusunda yönetim kararı ve banka dekontunuzla DASK’a başvurabilirsiniz.

20.Konut sahipleri dışında birine (kiracı, çocuklara vs) ödeme yapar mı?

Hayır. Kiracılar su ve elektrik aboneliğini yaptırmak için ibrazı zorunlu ZDS poliçesini kendi isimleri üzerine yaptırdıkları bilinmektedir. Bu durumda poliçede kiracının sigortalı olarak gösterilmesi ve hatta primin kiracı tarafından ödenmesi olsa bile, tazminat konut sahibine ödenir.

21.Hisseli konutlarda ödeme nasıl yapılmaktadır?

Hisseli tapularda her hisse sahibi tazminatın sadece kendi payına düşen kısmı alabilir. Aynı şekilde sigorta ettiren (kiracı vs) tazminat alamaz, tapu kaydı kimin adına (sigortalı) ise o alır. Başkasına (annesine vs) ait konutları kendini sigortalı gösterenler tazminat alamaz, sadece tapu sahibi (gerçek sigortalı) alabilir. Bu durumlarda gerçek sigortalının tazminatı alabilmesi için düzeltme (zeyilname) talep edilmesi gerekmektedir.

22.DASK neden güncel tarifeden ödememektedir? Zeyilname mevzusu nedir?

DASK yeni tarife sonrası zeyilname (poliçeye ilave sözleşme, ek sözleşme) yaptırılarak ek prim ödenmesi sonucu poliçede yazılan sigorta bedellerini güncellenmesini beklemektedir. Aslında bu uygulama sigorta sektöründe geçmişten beri uygulanan yanlış uygulamanın devamı niteliğindedir, başka bir deyişle hiçbir hukuki gerekçesi bulunmamaktadır.

Bu uygulamaya ilişkin benim temel görüşlerim ise şunlardır:

a) Türk Ticaret Kanunun 1401 nci maddesi gereği sigorta, kişilerin parayla ölçülen menfaatlerin sigortalanmasıdır, bu kapsamda sigorta yaparken kişinin ekonomik menfaati doğru tespit edilmişse, buna göre de prim alınmışsa sigorta süresince enflasyondan dolayı ekonomik menfaatin nominal değer artışları için zeyilname yapılması ve ek prim ödenmesine gerek yoktur. Dünyada enflasyonlu ülkeler dahil hiç bir ülkede uygulanmamaktadır.

b) Zorunlu Deprem Sigortasına ilişkin Kanun, Yönetmelik, Genel Şartlar ve Tarife ve Talimatlarında (ZDS mevzuatında) sigorta ettirene ilişkin sigorta süresi içinde enflasyondan dolayı değer artışlara ilişkin zeyilname yapılması ve ek prim ödenmesi yükümlülüğü bulunmamaktadır.

c) ZDS poliçelerinde sigorta ettirene ilişkin sigorta süresi içinde tarife güncellemesine ilişkin zeyilname yapılması ve ek prim ödenmesi yükümlülüğü bulunmamaktadır. Ayrıca TTK ve Sigorta Sözleşmeleri Bilgilendirme Yönetmeliğine aykırı şekilde poliçe tanzimi esnasında zeyilname husus da dahil bir çok önemli konuda bilgilendirme formu verilmemiştir.

d) Türk Ticaret Kanunu ve 6502 Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu gereği sigorta yaptırma anında ve sigorta süresince sigorta ettirenleri/sigortalıları yazılı bilgilendirmek zorundadır. Ancak DASK yazılı bildirimler yapmamıştır.

23.DASK ve sigorta şirketlerin hak kaybı açısından SMS atmasının bir önemi var mı?

Hayır. Zira sigorta hukuku ve ZDS mevzuatına göre DASK yazılı bildirim yapması gerekirdi. Dolayısıyla SMS ile bildirimin bir geçerliliği yoktur. ZDS mevzuatına göre SMS, sadece sigorta şirketleri için poliçe yenilemesine yönelik olarak hatırlatmak amacıyla kullanılabilir. Şöyle ki, ZDS Yönetmeliğinde zorunlu deprem sigortası poliçesini düzenleyen sigorta şirketi, sigorta sözleşmesinin bitiminden önce elektronik posta, kısa mesaj (SMS) veya çağrı merkezi kanalıyla sözleşmenin sona ereceğini ve yeni bir sigorta yaptırma zorunluluğunu sözleşme sahiplerine bildirileceği öngörülmüştür.

24.DASK tazminat ödemelerini nasıl yapmaktadır? (Güncelleme: 30.04.2023)

DASK ödemeleri Vakıfbank üzerinden havuza yapmaktadır, kimlik ve telefona gelen şifre ile ödemeleri çekebilir. ZDS poliçelerinizi banka konut kredisi kapsamında yaptıysa, poliçede dain-i mürtehin yazılıyorsa ödemeler ilgili bankaya yapılır. Ancak kısmi hasarlarda (az ve orta hasarlı konutlarda) daini mürtehinin muvafakatine gerek olmadığını, Yargıtay’ın bu yönde kararları bulunmaktadır. (Yargıtay 17.hukuk dairesi, 2019/4447 E., 2020/3225 K.)

Bu kapsamda DASK ve/veya Bankanıza başvurarak yapılan ödemenin kendinize iade edilmesini talep edin, aksi halde Sigorta Tahkime veya Tüketici Mahkemesine (banka için) başvurun.

25.Çevre Bakanlığının tespiti daha sonra değişirse fazla ödeme iadesi söz konusu olur mu?

DASK yönetimi ÇŞB kesinleşmiş bina durumlarından önce yapılan ödemelerde sonucu eksik ödemelerin tamamlanacağını, ancak sigortalılara yapılan fazla ödemeler kendilerinden tahsil edileceğini ifade etmektedir.

26.Eksik ve aşkın sigorta durumlarında ödenecek tazminat tutarı nedir?

ZDS kısmi sigorta olduğu halde eksik veya aşkın sigorta durumları olabilmektedir.

Eksik Sigorta Halleri

Sigorta ettirenin poliçe esnasında gerçeğe aykırı beyanı (eksik yüzölçümü vs) sonucu sigorta bedeli olduğundan az belirlenmişse ve bu durum depremden sonra öğrenilmişse, tazminat, alınan prim ile alınması gereken prim arasındaki orana göre ödenir. Örneğin, 100 metre kare konutu 50 metre kare olarak sigortalanmışsa, DASK hesaplanan tazminatın %50’sini öder.

Aşkın Sigorta Halleri

Sigorta ettirenin poliçe esnasında gerçeğe aykırı beyanı (fazla yüzölçümü vs) sonucu sigorta bedeli olduğundan fazla belirlenmişse ve bu durum DASK tarafından depremden sonra öğrenilmişse, sigortalanan meskenin yeniden yapım maliyetini aşan sigorta bedeli ödenmez ve bu aşan kısma prim iade edilir.

27.ZDS yaptırmayanlar Devlet Konut Yardımı alamazlar mı?

7269 sayılı “Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun’unun 29’ncu maddesinin sekizinci fıkrasına göre ZDS poliçesi olmayana Devtlet konut yardımı veya kredisi ödemez. Ancak 13/4/2023 tarih ve 32162 sayılı Resmi Gazetede ilan edilen Olağanüstü Hal Kapsamında Afet ve Acil Durum Yönetimi Alanında Alınan Bazı Tedbirlere Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 2 nci maddesinin beşinci fıkrasına göre Kahramanmaraş depremleri olarak kabul edilen depremlerde ZDS poliçesi olmayanlara da Devletin konut ve konut kredisi verebileceği öngörülmüştür.

28.ZDS yaptıranlar hem DASK tazminat hem de Devlet Konut Yardımı alabilirler mi?

Evet. 7269 sayılı “Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun’unun 29’ncu maddesinin yedinci fıkrasındaki “Hasarlı bina veya işyeri sigortalı ise yapılacak yardımdan sigorta tutarı indirilmez.” hükmü gereği ZDS kapsamında tazminat alınması, aynı zamanda Devlet’ten konut ve diğer yardımı alınmasını engellemez.

29.Banka konut kredilerine dayalı yapılan ZDS poliçeler de durum nedir?

Bireysel Kredilerle Bağlantılı Sigortalar Uygulama Esasları Yönetmeliğinin “Kredi kuruluşları verdikleri kredilerle ilgili olarak kredi kullandırılması esnasında, zorunlu sigortaların yaptırılması hususunu kontrol eder.” hükmü ve Zorunlu Deprem Sigortası Tarife ve Talimat Tebliğinde Bankalar tarafından kullandırılan konut kredileri ile bağlantılı olarak yaptırılması gereken zorunlu deprem sigortası, konut kredisi kullanan tarafından yaptırılmamış veya yenilenmemişse krediyi veren banka tarafından sigortalıya bilgi verilerek yapılma zorunluluğu getirilmiştir.

Düşük metrekare üzerinden ZDS poliçesi yapılması

Bireysel Kredilerle Bağlantılı Sigortalar Uygulama Esasları Yönetmeliğinin 10’ncu maddesinin dördüncü fıkrasında kapsamda bankalar eksik metrekare üzerinden ZDS poliçesi yapmaları halinde söz konusu düzenleme nedeniyle sorumlu tutulmaları gerekmektedir.

30.Taşıyıcı kolonların kesilmesi durumda DASK nasıl davranır?

6305 sayılı Afet Sigortaları Kanunu’nun “Sigortalının sorumluluğu” başlıklı 12 nci maddesinin: “Malik veya intifa hakkı sahibi, binanın ve her bir bağımsız bölümün projeye aykırı olarak ve taşıyıcı sistemi olumsuz yönde etkileyecek şekilde tadil edilmesine veya zayıflatılmasına karşı gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.

(2) Malik veya intifa hakkı sahibi, hasarın projeye aykırı olarak ve taşıyıcı sistemi olumsuz yönde etkileyecek tadilat nedeniyle ortaya çıktığının tespit edilmesi durumunda, sigortadan tazminat alma hakkını kaybeder.” hükmü gereği DASK kusur olmayan konut sahiplerine tazminatı ödedikten sonra, TTK’ya göre halefiyet hakkı kapsamında kolon kesen kişi/kişilerden ödediği tazminatı tahsil etmek için rücuda bulunabilecektir.

31.Tazminat ödendikten sonra ZDS poliçesi sona erer mi?

Deprem sonucu tam hasar meydana geldiği takdirde, tazminatın ödenmesi ile birlikte sigorta teminatı sona erer. Kısmi hasar halinde, sigorta bedeli, rizikonun gerçekleştiği tarihten itibaren, ödenen tazminat tutarı kadar eksilir. Bu durumda kısmi hasarlı konutlarda sigortalılar zeyilname yaptırmaları ve ek prim ödemeleri gerekmektedir.

Binanın taşıyıcı sistemine etki eden hasarlarla ilgili olarak, teminatın tekrar işlerlik kazanabilmesi için konutun eksper raporunda belirtilen makul süre içinde onarılması gerekmektedir. Aksi takdirde poliçe vadesi süresince oluşabilecek müteakip hasarlar ödenmez. Sigorta bedelinin eksildiği hallerde, hasarlı binanın, hasardan bir gün önceki haline getirildiği tarihten itibaren başlamak üzere, gün esası ile prim alınmak suretiyle sigorta bedeli yükseltilir.

32.DASK ve görevlendirdiği eksperlere istenen belgeleri vermek zorunda mıyız?

ZDS Genel Şartlarında “B.1- Rizikonun Gerçekleşmesi Halinde, Sigorta Ettirenin ya da Sigortalının Yükümlülükleri” başlıklı maddesinde, DASK’ın isteği üzerine zarar miktarıyla delilleri saptamaya, rücu hakkının kullanılmasına yararlı ve sigorta ettiren için sağlanması mümkün gerekli bilgi ve belgeleri, gecikmeksizin DASK’a verilmesini zorunlu kılmıştır.

33.Deprem sonrası yaptırılan zeyilnamelerin durumu nedir?

06.02.2023 tarihinde gerçekleşen Kahramanmaraş depremi sonrası yapılan poliçe ve zeyilnameler sigorta hukuku açısından geçersizdir. Ancak depremden sonra konutta hasar oluşmadan poliçe veya zeyilname yapılmışsa, poliçe veya zeyilname hukuken geçerli olacaktır. Bu durumda sigortalı konutunda hasar oluşmadan zeyilname yaptırdığını ve hasara sebebiyet verecek büyüklükte oluşan artçı depremler ve Hatay depremi sonucu hasar oluştuğunu iddia etmesi halinde, TTK’ya göre DASK’ın aksini ispatlaması gerekmektedir.

DASK bu poliçeleri yeni tarifeden ödememektedir, bu durumda Sigorta Tahkime başvuru yapmanız gerekmektedir.

34.Sigorta süresi içinde çeşitli gerekçelerle ZDS poliçesi iptal edilebilir mi?

Sigorta şirketleri ve bankalar dahil sigorta aracıları ZDS poliçesi tanzim edildikten sonra sigorta ettirenden primi tahsil etmediğinde her hangi bir yazılı bildirim yapmadan poliçeleri iptal etmektedir. Ancak ZDS tarife ve talimatların 7 nci maddesinin üçüncü fıkrasında “Zorunlu Deprem Sigortası Genel Şartlarında belirtilen zorunlu haller dışında, düzenlenmiş bir Zorunlu Deprem Sigortası poliçesi sonlandırılamaz. Yürürlük tarihinin sona ermesine 60 gün veya daha az kalan poliçelerle sınırlı olmak üzere, yenilenen poliçelerin yürürlüğe girmeden önce iptal edilmesi mümkündür.” hükmüne göre ZDS poliçeleri zorunlu haller dışında iptal edilemez. Dolayısıyla sigorta şirketleri ve bankalar dahil acenteler ZDS poliçelerini prim tahsilatı yapılmadığı gerekçesiyle iptal etmeleri hukuken geçersizdir.

35.Poliçe üzerinde yanlış telefon numara yazılmış olması halinde ne yapılması gerekir?

DASK’ın sizle iletişim kurabilmesi ve banka üzerinde yapacağı ödemelerde paranızı çekebilmeniz için göndereceği şifre için gerçek telefon numaranızı bilmesi gerekmektedir. Bu durumda acentenizden veya DASK’tan poliçe üzerindeki telefon numarasının değişmesini talep etmeniz lazım. E-devlet, DASK sayfasında ödeme gözüktüğü halde SMS gelmediğinde ise, aynı sayfada şifre alma butonunu kullanabilirsiniz.

36. DASK’ın İşleticisi kimdir?

DASK, ZDS poliçesi ile belediye sınırları içinde kalan konutlara ilişkin deprem teminatını sunan ve bir sigorta şirketi mantığı ile çalışan, kâr amacı gütmeyen bir kurumdur. DASK, ZDS’nin yaygınlığını ülke genelinde birlikte çalıştığı sigorta şirketleri, bunlara bağlı acenteler ve banka şubelerinden oluşan dağıtım ağıyla yapmaktadır.

DASK’ın faaliyetleri 6305 sayılı Afet Sigortaları Kanunun 6’ncı maddesine göre belirlenen Teknik İşletici tarafından yürütülür. Türk Reasürans AŞ, 8 Ağustos 2020 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 5 yıl süreyle Doğal Afet Sigortaları Kurumu’nun teknik işleticisi olarak belirlenmiştir. Teknik İşletici, mevzuata göre yetkili sigorta şirketleri ve doğrudan satış kanalları ile operasyonel işlerin yürütülmesi, primlerin tahsili, hasarların tespiti, tazminat ödemelerinin yapılması ve benzeri işleri yürütmek görevi bulunmaktadır.

DASK’ın faaliyetleri Sigorta ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) tarafından denetlenmektedir.

37.DASK karşı açılacak davalarda yetkili mahkeme hangileridir?

Zorunlu Deprem Sigortası Genel Şartların “C.6- Tahkim ve Yetkili Mahkeme” maddesinde; “Sigorta sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıklarla ilgili olarak, uyuşmazlık konusu olayın üyelik tarihinden sonra meydana gelmiş olması halinde, Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurulabilir. 5684 sayılı Sigortacılık Kanununun 30 uncu maddesinin on ikinci fıkrasında belirtilen tutara kadar olan kararlar her iki taraf için de kesindir. Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru ile ilgili ayrıntılı bilgi www.sigortatahkim.org adresinden edinilebilir.

Bu sigorta sözleşmesinden doğan anlaşmazlıklar nedeniyle DASK aleyhine açılacak davalarda yetkili mahkeme, DASK’ın bulunduğu veya rizikonun gerçekleştiği yerde, DASK tarafından açılacak davalarda ise, davalının ikametgahının bulunduğu yerde, ticaret davalarına bakmakla görevli mahkemelerdir.” hükmü gereği Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurulabilir.

Diğer taraftan, SEDDK’da gelen şikayetlere ilişkin aşağıdaki gibi cevap vermektedir.

38.Dava açma ne zamana kadar yapılabilir? (Güncelleme: 30.04.2023)

ZDS Genel Şartlarına göre sigorta sözleşmesinden doğan bütün talepler, sözleşmenin sona ermesinden itibaren iki yılda zaman aşımına uğrar. Ancak Genel Şartlarla zamanaşımı süresi düzenlenmeyeceğinden, Türk Ticaret Kanununun aşağıdaki maddesindeki hükmüne göre zamanaşımı muaccel tarihinden itibaren 2 yıl, diğer hallerde 6 yıl geçince zamanaşımına uğrar.

“MADDE 1420- (1) Sigorta sözleşmesinden doğan bütün istemler, alacağın muaccel olduğu tarihten başlayarak iki yıl ve 1482 nci madde hükmü saklı kalmak üzere, sigorta tazminatına ve sigorta bedeline ilişkin istemler her hâlde rizikonun gerçekleştiği tarihten itibaren altı yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.“

39.İhtiyari deprem sigortası nedir?

Konutun yeniden yapım bedeli ZDS teminatı üstünde ise, ZDS teminatın üstünde kalan kısma sigorta şirketleri tarafından ihtiyari deprem sigortası (İDS) yapılabilir.

ZDS kapsamı dışında kalan köy nüfusuna kayıtlı kişiler tarafından köy yerleşik alanı ve civarına yapılan yapılar, tamamı ticari veya sınai amaç için kullanılan yapılar gibi yapılar ve konut içinde eşya, konutun mütemmim cüzü sayılmayan dekorasyon ve taşınabilir tesisatlar için İDS yaptırılabilir.

Eşyalar, konutun mütemmim cüzü sayılmayan dekorasyonlar ve taşınabilir tesisatlar için ihtiyari deprem sigortası almışsanız, riziko anında bunların eskimişliği de dikkate alınarak hesaplanan tazminat (gerçek zarar) ödenir. Başka deyişle eşyaların ve dekorasyonların sıfır bedelleri ödenmez, eskimişlik düzeyi dikkate alınarak piyasa şartlarına göre belirlenen ortalama üzerinden bir bedel ödenir. Ancak, sigortalılar ihtiyari deprem sigortaları kapsamında poliçelerinde yeni değer klozu olarak bilinen ek teminatı almaları halinde, riziko gerçekleşme (hasar) tarihinde eşyalarının piyasadaki yeni bedellerini (sıfır değerlerini) alabileceklerdir.

40.İhtiyari deprem sigortasında ZDS den sonra mı devreye girer?

Evet. ZDS kısmi hasarlarda (örn. hasarsız ve hafif hasarlı tespit edilen binalarda) teminat tutarı bitmediyse İDS devreye girmez, yani ödeme yapmaz. Ama ÇŞB kesinleşmiş tam zayi poliçelerde İDS, ZDS kapsamında ödemeden sonra, ama sigorta şirketleri DASK’ın hangi tarifeye göre ödeme yapılacağını biliyorsa, DASK beklemesine gerek yoktur.

41.İhtiyari Deprem Sigortası ve ZDS birlikte olursa nasıl bir ödeme paylaşımı olur?

Sigortalı sahip olduğu konutu, DASK poliçesi tanzim esnasında azami teminat tutarını aşan kısmı bir sigorta şirketinden alacağı yangın sigortası poliçesinde ihtiyari deprem sigortası ile teminat alırsa, deprem anında İDS kapsamında zeyilname olup olmadığına bakılmaksızın ZDS güncel azami teminat tutarını aşan kısmından poliçedeki muafiyet ve müşterek sigorta tutarlarını indirdikten sonra kalan tutarı öder.

42.ZDS olmadan ihtiyari deprem sigortası yapılırsa ne olur?

ZDS Tarife ve Talimatların 9 ncu maddesinin ikincisi fıkrasında “(2) Deprem teminatı içeren tüm sigorta poliçeleri yapılırken sigorta şirketleri tarafından Zorunlu Deprem Sigortasının varlığı kontrol edilir, yapılmamışsa sigortalıya bilgi verilerek ilgili sigorta şirketi tarafından Zorunlu Deprem Sigortası yapılır” hükmü gereği sigorta şirketleri ihtiyari deprem sigortası yaparken ZDS poliçesinin olup olmadığını kontrol etmesi zorundadır. Bu nedenle, kontrol yapmadan ZDS kapsamında olan konutlara doğrudan İDS poliçesi yapılması halinde sigorta şirketleri İDS tamamından, yani ZDS kapsamındaki kısım dahil bütün hasardan sorumludurlar.

43.İhtiyari Deprem Sigortasında dikkat edilecek hususlar nelerdir?

a) ZDS sonuçta kısmi sigortadır, dolayısıyla İDS teminatları riziko anında sizin gerçek zararınızı karşılaması lazım. Deprem bölgesinde m2 10.000 TL olduğuna göre eski tarifeye göre sizin m2 bazında 8.492 TL, yeni tarifeye göre 6.984 TL İDS teminatınızın olması lazım. Ancak gelen poliçe örneklerine göre ZDS + İDS teminat toplamının ortalama 7.000 TL olduğu anlaşılmıştır. Bu durumda her harülkarda depremzedelerin ortalama 3.000 TL/m2 kaybı olacaktır.

b) İDS genellikle enflasyon klozu bulunmaktadır. Bunun anlamı sigorta bedeliniz tanzim edildiğinden hasar gerçekleşene kadar belirlenen enflasyon oranında artırılacaktır. Ancak sigorta şirketlerinin çoğu kendi aralarında rekabet nedeniyle daha düşük prim belirlemek için poliçelerde yetersiz teminatlar ve gerçek enflasyonun çok altında düşük enflasyon oranlarını %10, %20 verdikleri bilinmektedir. Oysa deprem anında TUİK açıkladığı en son konut endeksi kullanılması gerekmektedir.

Tazminat hesaplanmasında enflasyon klozu’ndaki oran nasıl uygulanacaktır?

Örneğin, önümüzde bir yıl içinde %20 enflasyon olacağı varsayımıyla, sigorta bedeli poliçe tanzim tarihinden riziko gerçekleştiği tarihe kadar %20 ye (sigorta bedeli + (100 x %20 x (tanzim tarihi – riziko tarihi arasından fark / 365)) göre güncellenecektir.

c) Poliçelerin çoğunda muafiyet ve müşterek sigorta (koasürans) bulunmaktadır. Bunların sigorta bedeli üzerinden mi? hasar bedeli üzerinden mi? poliçelerde özel şartlarda yazılmaktadır. İDS teminatlarında sigorta bedeli üzerinden hem muafiyet hem de müşterek sigorta uygulanabilmektedir.

Not: Bazı sigorta şirketleri Kahramanmaraş depremlerinde muafiyet uygulamayacaklarını açıklamıştır.

d) Konut sigorta poliçelerinizde eşya, dekorasyon ve tesisatlar ilişkin teminatlar, eviniz kiracı oturuyorsa kira kaybı teminatı, sigortalının (bazı poliçelerde ailesi de dahil edilmiş olabilir) vefatı, sakat kalması ve tedavi masrafları için ferdi kaza teminatı, sigortalının taraf olduğu ve bu sözleşmeyle saptanan konular kapsamındaki sözleşmeler ya da mevzuattan doğan hak ve yükümlülükleriyle ilgisi olan hukuksal uyuşmazlıkların, sulh yahut ilgili yargılama usulleri çerçevesinde giderilmesinde hukuksal çıkarlarının korunması için yapılması gereken gider ve diğer edimleri için hukuksal koruma teminatı bulunmaktaysa, bunlardan faydalanabilirsiniz.

44.Vefat edenlerin hayat sigortası olup olmadığını nasıl öğrenebiliriz?

Vefat edenlerin poliçe vefat teminatlı ve hatta birikimli hayat sigortası dediğimiz hem tasarruf (yatırım) tutarı hem de ölüm tazminatı olan hayat sigortaları olabilmektedir. Hayat sigortası meblağ sigortasıdır poliçe üzerinde yazılan tutar tamamen alınır. İnsan hayatının bedeli ölçülemez olduğu için ödeme gücüne göre sigortalı istediği teminat üzerinden sigorta yaptırabilir, ayrıca farklı şirketlerde birden fazla poliçe yaptırılabilir.

Hayat sigortası konusunda ülkemizde sigortalı bilinci çok düşük olduğundan vatandaşlar farkına olmadan kredi çekerken, kredili mevduat kullanırken kendileri için hayat sigortası yapıldığından habersiz olabilmektedir. Bazı durumlarda ise hayat sigortası yaptıran sigortalılar lehdarına (poliçe hak sahibi olarak yazılan) veya lehdar yoksa kanuni mirasçılarına bu durumu söylemediği veya söylediği halde hak sahipleri tarafından unutulabilmektedir. Sigorta şirketleri, Sigorta Bilgi Merkezi (SBM) tarafından kendilerine gönderilen ve MERNİS üzerinden çekilen vefat listelerine göre lehdara veya kanuni mirasçılarına resmi adreslerine üzerinden yazılı bildirim yapmak zorundadırlar. Ancak deprem bölgesinde yıkılan binalar, içerisine girilmesi yasak binalar, onarım yapılmadığı için oturulamaz durumda olan binalar veya vatandaşların bir kısmının şehri terk etmesinden dolayı yazılı bildirimler hak sahiplerine ulaşamamış olabilir. Bu durumda SBM üzerinde HAYMER’e (Hayat Sigortaları Bilgi Merkezi) başvurabilirler ve bu şekilde vefat eden akrabalarının hayat sigortaları olup olmadığını kontrol edebilirler.

45.Vefat edenlerin bireysel emeklilik sözleşmeleri olup olmadığını nasıl öğrenebiliriz?

Lehdar (veya kanuni mirasçıları), vefat edenin bireysel emeklilik sözleşmesinin olup olmadığını Emeklilik Gözetim Merkezi’nden öğrenebilirler. Devlet katkıları ve getiri dahil sigortalı tarafından yatırılan paralar ile bunların getiriler hiçbir kesinti olmadan alabilirsiniz. Normalde getiriler üzerinden gelir vergisi ve veraset intikal vergi kesintileri bulunmakta, ancak Kahramanmaraş depremlerinde vefat edenler için istisna getirilmiştir.

46.Sürekli sakat kalınması halinde bireysel emeklilik sözleşmeleri kapsamında devlet katkısını alabilir miyiz?

Maluliyet, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 25, 26 ve 27’nci maddeleri ile düzenlenmiş olup, katılımcının çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60’ını kaybetme halidir.

Sağlık Kurul Raporuna göre %60 ve üzeri sakat kalanlar ayrılmak istemleri halinde, şimdiye kadar kalınan süreye bakılmaksızın Devlet katkısı ve getirilerini alabilir.

47.Konut sahibinin vefat etmesi durumunda tazminat ödemesi kime ve nasıl yapılır?

Veraset ilamında görülen hak sahiplerinin hisseleri oranında tazminat ödemesi yapılır.

48.ZDS poliçesindeki yanlışlıkların düzeltilmesi ya da poliçedeki konut sahibinin değişmesi için ne yapmak gerekir?

Sigorta sözleşmesi süresi içinde konutun satışı vb. nedeniyle konut sahibinin değişmesi halinde acente ya da sigorta şirketine başvurularak bir “zeyilname” düzenlenmesi gereklidir. Benzer şekilde poliçe bilgilerinde değişiklik yapılması ve yanlışlıkların düzeltilmesi de zeyilname ile mümkündür.

49.DASK’ın ödeme yapmadan önce “başkaca alacağım kalmadığını kabul ederim” türünde bir muvafakat alması, bir onay alması ilerde dava kaybetmenize neden olabilir mi?

Hukukçular deprem durumunun müzayaka hali olacağını, dolayısıyla DASK bu uygulamasının dava açmanıza ve kazanmanıza engel olmayacağını söylemektedir.

Müzayaka kelimesi Türkçe’de “darlık, sıkışıklık” anlamına gelir. Manevi baskı. Kişiyi bir sözleşmeyi kurmaya zorlayan haksız şart.

50.İhtiyari Deprem Sigortasında poliçe tanzimi esnasında ÇŞB ilan ettiği m2 bazında inşa bedeli üzerinden sigorta yapılmaması ve bu konuda bilgilendirme (aydınlatma) yapılmaması halinde uğranılan zarardan sorumlu tutulabilirler mi?

Türk Ticaret Kanunu’nun “Aydınlatma yükümlülüğü” başlıklı 1423 üncü maddesi ve Sigorta Sözleşmelerinde Bilgilendirmeye İlişkin Yönetmelik’te 10 ncu maddesi kapsamında poliçe tanzimi esnasında ve sigorta süresince önemli sayılacak hususlarda bilgilendirme yapılmaması halinde söz konusu Yönetmeliğin 7 nci maddesine göre uğranılan zarardan sorumlu olması gerekmektedir.

51.DASK tazminatları engeç ne zaman ödemek zorundadır?

ZDS Genel Şartlarına göre tazminat miktarının yasa ve bu poliçe hükümlerine göre tespit edilmesinden sonra DASK,  kesinleşmiş olan tazminat miktarını en geç takip eden bir ay içerisinde hak sahibine ödemek zorundadır. Bu süre sonunda DASK temerrüde düşmüş olur.

Doç. Dr. Metin SARIASLAN