Unutulan Sigorta Branşı

Sigortacılıkta destek branşı bulunmaktadır.

1. Destek Branşında Çalışan Şirketlerin Ruhsat Durumu

Destek branşında faaliyet gösteren şirketlerin ruhsat durumu önemli bir soru işareti oluşturuyor. Bildiğim kadarıyla, sektördeki tüm şirketler destek branşında faaliyet göstermekte, ancak kaç tanesinin ruhsatı bulunduğu belirsiz. Muhtemelen ruhsat olmadan çalışan şirketler de bulunuyor.

2. Destek Branşının Satış Şekli

Destek branşı, bağımsız bir poliçe olarak satılmamaktadır. Daha çok kasko, yangın gibi temel ürünlere ek sigorta olarak sunulmaktadır.

3. Genel Şartların Bulunmaması

Destek branşı için özel bir Genel Şart bulunmamaktadır. Türk Ticaret Kanunu’nda da bu branşla ilgili özel bir düzenleme yer almamaktadır. Yalnızca Seyahat Araç Destek Sigortası için bir Genel Şart bulunmaktadır. Mevcut durumda, SEDDK’nın idari düzenlemeleri esas alınmakta, destek sigortasının kendi Genel Şartları olmadığı durumlarda ana teminata (örneğin kasko veya yangın) ait Genel Şartlara tabi olunmaktadır.

4. Destek Branşının Kapsamı ve Hizmet Sağlayıcıların Denetim Sorunu

Bu alanda Sigortacılık Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmelik bulunmaktadır. Yönetmelik kapsamında 14 farklı alanda alınacak hizmetler destek hizmeti olarak tanımlanmıştır. Bunun dışında, sigortacılık işinin özüne ilişkin ve yalnızca Kanun kapsamındaki kişi ve kuruluşlarca yapılması gereken faaliyetlerin destek hizmet sağlayıcılarından temin edilemeyeceği belirtilmiştir. Ayrıca, yurtiçindeki yardım hizmetleri için destek hizmeti sağlayıcılarının Türkiye’de kurulmuş olması zorunluluğu da getirilmiştir.

Destek branşı kapsamında verilen teminatların karşılığı olan hizmetler, genellikle destek hizmet sağlayıcı firmalar (bunların bir kısmı sigorta şirketlerinin bağlı ortaklıklarıdır) üzerinden sunuluyor.

Destek hizmetlerini iki ana kategoriye ayırabiliriz:

• Risk devri şeklinde yapılan destek hizmetleri (reasürans)
• Risk devri olmayan destek hizmetleri (hizmet alımı)

Ancak mevcut mevzuat, risk devri esasına dayalı destek hizmetlerini yasaklamaktadır. Yani, sigorta şirketleri yalnızca hizmet bazlı destek hizmeti alabilmektedir.

Sonuç olarak, mevcut mevzuata göre destek branşında reasüröre devir yapılamamaktadır. Ancak bu durumun Avrupa Birliği düzenlemelerine ve Dünya Sigorta Denetçileri Birliğinin prensiplerine aykırı olabilir. Diğer taraftan, destek hizmet sağlayıcılarının da SEDDK’dan ruhsat almak zorunda olması gerektiğini savunuyorum. Böylece, bu firmalar teknik karşılık ve sermaye yeterliliği ölçümlerine dahil edilebilir. Aksi takdirde, hizmet alımı şeklinde alınan bu hizmetler risk değerlendirmeleri ve sermaye yeterlilik ölçümlerinin dışında kalmaktadır. Nitekim, Danıştay bana göre hatalı bir kararla, SEDDK’nın bu firmalar üzerinde denetim yetkisi veren düzenlemesini iptal etmiştir.

5. Düşük Sermayeli Şirketler ve Mağduriyetler

Mevzuattaki düzenlemeler sonrasında çok düşük sermayeli destek hizmet sağlayıcı firmalar kurulmuş ve faaliyet göstermeye başlamıştır. Gri Sigorta örneğinde olduğu gibi, bu tür destek hizmet sağlayıcılarının zaman zaman sigortalıları mağdur edebildiği görülmektedir.

6. Mevzuatta Yapılması Gereken Değişiklikler

Sigortalıları korumak ve denetim mekanizmasını güçlendirmek adına, Sigortacılık Kanunu’nun 1. maddesinin ikinci fıkrasına ve 5. maddesinin ikinci fıkrasına “destek hizmet sağlayıcılar” ibaresinin eklenmesini önermekteyim.

“(2) Türkiye’de faaliyet gösteren sigorta şirketleri, reasürans şirketleri, Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği, destek hizmet sağlayıcılar, aracılar, aktüerler ile sigorta eksperleri bu Kanun hükümlerine tâbidir”

“(2) Sigorta şirketleri ve reasürans şirketleri, destek hizmet sağlayıcılar faaliyete geçebilmek için, faaliyet göstermek istedikleri her bir sigorta branşında Müsteşarlıktan ruhsat almak zorundadır.”

7. Şirketlerin Raporlama Yükümlülüğü

Sigortacılık Kanunu’nun 31/3. maddesine göre, sigorta şirketleri destek hizmetlerine ilişkin düzenli raporlar hazırlamak ve gerektiğinde SEDDK’ya sunmak zorundadır. Ancak SEDDK’nın bu raporları düzenli olarak talep edip etmediği belirsizdir. Son dönemde destek hizmet sağlayıcı firmalarla ilgili ortaya çıkan sorunlar ve iddialar göz önünde bulundurulduğunda, bu raporların SEDDK tarafından düzenli olarak talep edilmesi ve en azından şirket ayağı üzerinden denetim mekanizmasının işletilmesi kritik önem taşımaktadır.

8. Muhasebeleştirme Sorunu

Destek sigortası diğer sigortalarla birlikte paket sigorta içinde satılsa bile, bu branşa ait primler 798 hesap kodunda brüt yazılan primlerde, riskin bir kısmı devredilmekte ise devredilen primlerde, hizmet alımı şeklinde ise destek hizmeti alınmakta ise ödenen tazminat ve muallak tazminat karşılığı (diğer teknik giderler tercih edilmemeli, önemlilik ilkesi gereği) için gösterilmesi gerekmektedir. Seyahat Araç Destek Sigortası tutarları ise 789 kodunda gösterilmesi lazım.

TSB’nin (Türkiye Sigorta Birliği) 30/09/2024 verilerine göre, sadece belirli şirketlerin destek branşı kapsamında prim yazdığı görülmektedir. Bu durum, sektörde uygulama ve muhasebeleştirme süreçlerinde bir uyumsuzluk olduğunu göstermektedir. Başka bir deyişle sektör, aşağıdaki şirketlerin ilk üçü hariç Sigortacılık Genel Müdürlüğü’nün Hukuk Daire Başkanlığı tarafından çıkarılmış olan “Bir sigortanın Genel Şartları yoksa, ana sigortanın Genel Şartlarına tabi olur” kuralını yanlış anlamaktadır.

TSB nin verilerine göre 30/09/2024 itibariyle destek branşında prim yazan şirketler: