Eksik Muallak Tazminat Karşılığı Ayırma Mevzusu
Sigorta şirketlerinin Muallak Tazminat Karşılığı eksik ayrılıp ayrılmadığının tespitinde bazı rasyolar kullanılır. Bu kapsamda yanlış kullanılan aşağıdaki iki oranı kısaca anlatmak istiyorum.
Ortalama Ödenen Tazminat Tutarı (Hasar Şiddeti):
Dönem İçinde Ödenen Tazminat Toplamı / Ödenen Dosya Sayısı
Ortalama Muallak (Ödenmemiş) Tazminat Tutarı:
Dönem Sonu Muallak Tazminat Toplamı / Muallak Dosya Sayısı
İkinci oran, IBNR/IBNER hariç sadece dosya tazminatları (dosya muallağı) için hesaplanır. Aksi halde bütün MTK’yı dosya muallağına bölünerek bulunacak dosya başına muallak tutarı aşırı yüksek çıkacaktır.
Oto sigortalarında bu iki orandan ilki dönem içinde ve çoğu kısa süre içinde ödenenlere ait ortalamayı verirken, ikincisi dönem sonunda ödenmeyen ve çoğu uzun kuyruklu büyük tutarlı dosyalara ait ortalamayı verir. Ödenen dosyalar (örn. 1.000) içinde davalık dosyaların ve tasfiyesi uzun dosyaların sayısı (örn. 100) çoğunlukla azdır. Muallak dosyalarda (örn. 500) ise davalık dosyaların ve tasfiyesi uzun büyük tutarlı dosyaların sayısı (örn. 300) çoğunlukla fazladır.
Diğer taraftan, ödenen tutarlar normalde final tutarlar olurken, muallak tutarlar final tutarlarına göre artı/eksi şekilde sapma (IBNER) gösterebilmektedir. Dolayısıyla şirketlerin dosya muallağı ayırma politikaları geçmişten beri çok sapma üretiyorsa, IBNR çalışması ile bu durum telafi edilse bile, dosya muallak tutarları final değerlerinden çok uzak olabilirler. Başka bir deyişle, başarılı IBNR ayırma yöntemi ile doğru IBNER hesaplanıp toplamda doğru MTK ayrılsa bile, dosya muallak tutarının final tutarından uzak olması ortalama dosya muallağını olumsuz etkileyecektir.
Trafik sigortasında davalık dosyaların önemli bir kısmı bedeni tazminat taleplilere ait olup, hem dava değerleri hem de gecikme cezaları, yargı giderleri ve vekalet ücretleri nedeniyle karşılık tutarları ortalamanın üstündedir.
Kasko kasko sigortalarında ise ödenen tazminatlardan rücu ve sovtaj gelirleri indirildiği halde dosya tazminatlardan (dosya muallağından) bu gelirlerin tahsili %100 yakın olsa bile mevzuat gereği indirilmemektedir.
Bu nedenlerden dolayı bu iki oranı karşılaştırılarak MTK konusunda bir sonuç çıkartılması meblağ sigortaları hariç çoğu branşta, özellikle trafik branşında doğru bir sonuç vermez. Zira trafik branşında yukarıda anlatıldığı nedenlerden dolayı ikinci oran birinci oranın çok üstünde olması beklenir. Ancak bu oranlarda sektör ortalamalardan çok sapanların MTK ve/veya MTK Reasürör Payı üzerinde çok ciddi şüphe oluşması gerekmektedir.
Trafik sigortalarında müşteri sadakati düşük olduğundan şirketlerin hasar frekansı (100 poliçeye düşen hasar) ve hasar şiddeti (özellikle havuz uygulamasından sonra) birbirine yakındır. Bu gerçeğe göre, bu branşta en doğru rasyo analizi hem brüt hem de reasürör payı bazında Tazminat Ödeme Oranı (Tazminat Tediye Oranı), MTK/Yazılan Primler ve (MTK + Ödenen Tazminatlar)/Yazılan Primler oranlarının sektör ortalaması ve şirket ortalamasının karşılaştırılması suretiyle yapılır.
